Kontrola skarbowa

Myśl o kontroli skarbowej wywołuje niepokój u większości przedsiębiorców. Celem kontroli jest wykrywanie różnego rodzaju nieprawidłowości, w tym oszustw podatkowych oraz wyłudzeń. Wynikiem takiej kontroli może być pociągnięcie podatnika do odpowiedzialności karnej lub karnoskarbowej, gdy okaże się, że mógł on popełnić przestępstwo np. uczestniczył w karuzeli VAT.

Jakie mamy rodzaje kontroli?

Przez pojęcie kontroli skarbowej najczęściej podatnicy rozumieją kontrolę podatkową.  
W świetle obowiązujących przepisów prawa wyróżnia się jednak jeszcze jeden rodzaj kontroli, tj. kontrolę celno-skarbową, której model wprowadzony w 2017 r. i zastąpił wcześniejszą kontrolę skarbową.  

Kontrola celno-skarbowa a kontrola podatkowa

Kontrola podatkowa dotyczy przede wszystkim przestrzegania przez podatnika przepisów prawa podatkowego w szczególności w zakresie płatności podatku VAT oraz PIT. Postępowanie kontrolne w praktyce najczęściej prowadzone jest przez naczelnika Urzędu Skarbowego, chociaż uprawnieni są również naczelnik urzędu celno-skarbowego, wójt, burmistrz lub prezydent miasta, starosta albo marszałek województwa. Sama procedura jest mniej rygorystyczna niż w przypadku kontroli celno-skarbowej. Z kontroli podatkowej sporządzany jest protokół, który następnie podlega doręczeniu podatnikowi.

Tymczasem celem kontroli celno-skarbowej jest wykrywanie najpoważniejszych nieprawidłowości, m.in. oszustw podatkowych na szeroką skalę. Postępowanie kontrolne prowadzone jest przez inspektorów Urzędu Celno-Skarbowego. Przedmiotem kontroli może być zarówno przestrzeganie przepisów prawa podatkowego, jak i celnego lub dewizowego. Procedura kontrolna jest stosunkowo restrykcyjna i nie ma możliwości wnoszenia w tym zakresie zastrzeżeń. Po zakończonej kontroli celno-skarbowej podatnikowi doręczany jest jedynie wynik kontroli, w którym zostają wskazane ewentualne nieprawidłowości.  

Czy wszczęcie kontroli skarbowej poprzedzone jest zawiadomieniem?

Wszczęcie kontroli podatkowej następuje po uprzednim zawiadomieniu podatnika – po upływie 7 dni od jego doręczenia. Inaczej sytuacja wygląda w przypadku kontroli celno-skarbowej.  
W tym wypadku wszczęcie kontroli nie jest poprzedzone zawiadomieniem podatnika  
a procedura kontrola wszczynana jest z urzędu.  

Jak przebiega kontrola skarbowa?

Kontrolerzy podczas kontroli celno-skarbowej, jak i podatkowej mają stosunkowo szeroki zakres uprawnień. Przede wszystkim mają prawo wstępu na teren budynku lub lokali i pomieszczeń kontrolowanego. Mogą przeglądać dokumenty, zabezpieczać dowody, przesłuchiwać świadków a nawet zasięgać opinii biegłych. Podatnik, którego dotyczy kontrola jest zobowiązany m.in. do udostępnienia lokalu, ksiąg podatkowych, ewidencji oraz do składania wyjaśnień związanych z przedmiotem kontroli. 
 

Jak długo może trwać kontrola skarbowa?

Jeżeli kontrola podatkowa jest prowadzona u przedsiębiorcy, to łącznie z innym kontrolami w jednym roku kalendarzowym nie może przekraczać w odniesieniu do:

• mikroprzedsiębiorców – 12 dni roboczych,
• małych przedsiębiorców – 18 dni roboczych,
• średnich przedsiębiorców – 24 dni roboczych,
• pozostałych przedsiębiorców – 48 dni roboczych.

 Z kolei kontrola celno-skarbowa powinna być zakończona bez zbędnej zwłoki, nie później niż w ciągu 3 miesięcy od dnia jej wszczęcia. Możliwe jest jednak przedłużenie tego terminu.