Oszustwo podatkowe

Nie każdy błąd w deklaracji podatkowej jest traktowany jak próba oszustwa podatkowego. Jeżeli jednak organy podatkowe uznają, że celowo wprowadziłeś je w błąd licząc na zapłatę mniejszego podatku, to powinieneś spodziewać się ich karnoprawnej reakcji.  

Czym jest oszustwo podatkowe? 

Zgodnie z treścią art. 56 k.k.s. oszustwo podatkowe to przestępstwo karnoskarbowe polegające na wprowadzenie w błąd organów, zwłaszcza organów skarbowych podczas składania deklaracji lub oświadczenia. Czynem zabronionym jest zarówno podanie nieprawdy, zatajenie prawdy jak i niedopełnienie obowiązku poinformowania o zmianie uprzednio podanych danych. Aby takie zachowanie zostało uznane za czyn zabroniony sprawca nie musi uzyskać korzyści majątkowej – wystarczy, że podatek narazi na uszczuplenie.  

[Oszustwo podatkowe] - Art. 56 k.k.s. - Kodeks karny skarbowy

"§  1.  Podatnik, który składając organowi podatkowemu, innemu uprawnionemu organowi lub płatnikowi deklarację lub oświadczenie, podaje nieprawdę lub zataja prawdę albo nie dopełnia obowiązku zawiadomienia o zmianie objętych nimi danych, przez co naraża podatek na uszczuplenie, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności, albo obu tym karom łącznie.

§  2.  Jeżeli kwota podatku narażonego na uszczuplenie jest małej wartości, sprawca czynu zabronionego określonego w § 1 podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych.

§  3.  Jeżeli kwota podatku narażonego na uszczuplenie nie przekracza ustawowego progu, sprawca czynu zabronionego określonego w § 1 podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.

§  4.  Karze określonej w § 3 podlega także ten podatnik, który mimo ujawnienia przedmiotu lub podstawy opodatkowania nie składa w terminie organowi podatkowemu lub płatnikowi deklaracji lub oświadczenia lub wbrew obowiązkowi nie składa ich za pomocą środków komunikacji elektronicznej lub składa je niezgodnie z wzorem dokumentu elektronicznego."

Oszustwo podatkowe – przestępstwo czy wykroczenie? 

Oszustwo podatkowe (art. 56 k.k.s.) może zostać uznane przez organy ścigania zarówno jako przestępstwo skarbowe, jak i wykroczenie skarbowe. Decydującym kryterium jest kwota podatku, którą swoim zachowaniem narażasz na uszczuplenie. Jeżeli nie przekroczysz ustawowego progu organy uznają, że popełniłeś tylko wykroczenie. Wspomniany próg uzależniony jest od miesięcznego minimalnego wynagrodzenia za pracę brutto i odpowiada jego pięciokrotności.  

Oszustwo podatkowe a optymalizacja podatkowa 

Oszustwo podatkowe cechuje działanie oszukańcze - polega ono na wprowadzanie organu w błąd. Optymalizacja podatkowa jest natomiast działaniem legalnym polegającym na wykorzystywaniu dostępnych narzędzi podatkowych celem obniżenia wysokości płaconych podatków poprzez np. wybór odpowiedniej formy prowadzenia działalności, korzystanie z ulg podatkowych czy zwiększanie kosztów prowadzenia działalności. Niestety, w praktyce granica pomiędzy sprytną optymalizacją a karanym oszustwem jest bardzo cienka.

Kto może być sprawcą oszustwa podatkowego? 

Co do zasady oszustwa podatkowe mogą zostać popełnione tylko przez podatnika, a więc osobę fizyczną, prawną lub jednostka organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, która na mocy ustaw podatkowych podlega obowiązkowi podatkowemu. Wiele osób zapomina jednak, że kodeks prawa karnego skarbowego umożliwia przypisanie odpowiedzialności osobom zajmującym się sprawami gospodarczymi a w szczególności finansowymi podatnika. Na tej podstawie sprawcą oszustwa podatkowego może być nawet główny księgowy zatrudniony w spółce.  

Przedawnienie oszustwa podatkowego 

Z naszego doświadczenia wynika, że managerowie zamiast podjąć merytoryczną walkę z organami skarbowymi często liczą, że zarzucane im czyny się przedawnią. Taka taktyka ma jednak sporo minusów. Po pierwsze oszustwo podatkowe zakwalifikowane jako przestępstwo skarbowe przedawni się najwcześniej wraz z przedawnieniem uszczuplonego zobowiązania. Organy ścigania jednak o tym wiedzą, dlatego powszechną praktyką jest wszczynanie przez nich postępowań karnoskarbowych tuż przed upływem okresu przedawnienia. W ten sposób zyskują kolejne 10 lat okresu przedawnienia. Z taką praktyką można jednak walczyć.  

Oszustwo podatkowe na mniejszą kwotę przedawni się z upływem roku, ale wszczęcie postępowania karnego da organom ścigania dodatkowe 2 lata. Nie możesz też zapominać, że w latach 2020-2023 obowiązywały specjalne przepisy uchwalone w związku ze zwalczaniem pandemii koronawirusa i w tym okresie bieg przedawnienia pozostawał zawieszony.  

Co grozi za oszustwo podatkowe? 

Kara za oszustwo podatkowe uzależniona jest od kwoty uszczuplonego podatku. Jeżeli zmieścisz się w limicie wykroczenia, skończy się na grzywnie. Jeżeli jednak popełnisz przestępstwo skarbowe musisz liczyć się z surową karą grzywny, karą pozbawienia wolności a nawet obiema tymi karami łącznie.