Przesłuchanie świadka

Po otrzymaniu wezwania na przesłuchanie często zastanawiamy się, o co może chodzić w danej sprawie, jakie pytania zostaną zadane, a zwłaszcza czy otrzymanie takiego wezwania może wiązać się z potencjalnymi konsekwencjami karnymi, skoro organy ścigania zainteresowały się nami. Trzeba mieć również na uwadze, że organy ścigania często stosują nie do końca uczciwą praktykę przesłuchując potencjalnie podejrzanych jako świadków. Jeśli masz zatem jakiekolwiek podejrzenie, że w Twojej sprawie, Twojej firmy lub osób Ci najbliższych toczy się jakiekolwiek postępowanie nie wahaj się skontaktować z adwokatem. 

Jak przebiega przesłuchanie świadka?

Przed przesłuchaniem otrzymasz wezwanie z informacją o planowanym terminie i miejscu przesłuchania, na które jesteś zobowiązany się stawić. Należy pamiętać, że jeśli nie stawisz się na przesłuchanie będziesz mógł zostać ukarany karą pieniężną, a nawet przymusowo doprowadzony.

Podczas przesłuchania będziesz miał możliwość swobodnego wypowiedzenia się o tym, co wiesz o sprawie, a następnie organ przesłuchujący będzie zadawał Ci pytania, na które powinieneś odpowiedzieć zgodnie z prawdą. Czas trwania przesłuchania zazwyczaj nie jest z góry ustalony i może trwać nawet kilka godzin.

Należy pamiętać, że przed przystąpieniem do przesłuchania, osoba prowadząca zobowiązana jest do poinformowania Cię o obowiązku mówienia prawdy i odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań, a także o przysługujących Ci prawach.

Czy w przesłuchaniu świadka może wziąć udział adwokat?

Przed przystąpieniem do przesłuchania możesz ustanowić pełnomocnika, którym może być radca prawny lub adwokat. Prawnik może towarzyszyć Ci w przesłuchaniu, pilnując, żeby Twoje prawa były przestrzegane, a także w porę reagować jeśli organy ściągania będą chciały zadać Ci niewłaściwe pytania lub takie, które mogłyby narazić Cię na odpowiedzialność karną.  
Należy pamiętać, że sąd, a w postępowaniu przygotowawczym prokurator, może odmówić dopuszczenia pełnomocnika do udziału w przesłuchaniu, jeśli uzna, że nie wymaga tego obrona interesów świadka. W praktyce takie sytuacje zdarzają się bardzo rzadko, zazwyczaj prowadzący przesłuchanie nie mają nic przeciwko obecności pełnomocnika podczas przesłuchania.  

Czy świadek może odmówić złożenia zeznań?

Zasadniczo jako świadek nie możesz odmówić złożenia zeznań w sprawie. Niemniej jednak ustawodawca przewidział pewne wyjątki, które zostały uregulowane w art. 83 k.p.k. W myśl tego przepisu prawo do odmowy zeznań przysługuje osobie najbliższej, tj. małżonkowi, wstępnym, zstępnym, rodzeństwu strony oraz jej powinowatych pierwszego stopnia. Wyjątek stanowią także osoby pozostające ze stroną w stosunku przysposobienia, opieki lub kurateli. Należy podkreślić, że prawo to przysługuje pomimo ustania małżeństwa lub przysposobienia, zatem również po rozwodzie. 
Ponadto należy pamiętać, że jako świadek możesz odmówić odpowiedzi na pytanie, jeśli odpowiedź mogłaby narazić Ciebie lub Twoich bliskich na odpowiedzialność karną, hańbę lub bezpośrednią szkodę majątkową albo spowodować naruszenie obowiązku zachowania prawnie chronionej tajemnicy zawodowej.

Czy świadek musi mówić prawdę?  

W przeciwieństwie do podejrzanego, świadek zobowiązany jest do mówienia prawdy. Złożenie fałszywych zeznań może być uznane za przestępstwo i wiązać się z odpowiedzialnością karną. Należy jednak pamiętać, że jest to możliwe tylko wtedy gdy  świadek przed przesłuchaniem został pouczony o odpowiedzialności za zeznanie nieprawdy lub zatajenie prawdy. W postępowaniun przygotowawczym fakt takiego pouczenia świadek potwierdza podpisując oświadczenie. Dlatego pamiętaj, przed podpisaniem jakiegokolwiek dokumentu, zawsze dokładnie zapoznaj się z jego treścią.  

Co grozi za składanie fałszywych zeznań?

Zgodnie z treścią art.  233 §  1 k.k. świadek, który świadomie zeznaje nieprawdę lub zataja prawdę może podlegać karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do nawet 8 lat. W przypadku gdy świadek zeznaje nieprawdę lub zataja prawdę z obawy przed odpowiedzialnością karną grożącą jemu samemu lub jego najbliższym może podlegać karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat.

Czy świadkowi można postawić zarzuty?

Z doświadczenia wiemy, że często zdarza się, że osobie przesłuchanej w charakterze świadka stawiane są następnie zarzuty, wówczas taka osoba staje się podejrzanym w sprawie. W takiej sytuacji, świadek, który stał się podejrzanym, zostaje ponownie przesłuchany

Takie sytuacje mają miejsce zazwyczaj wtedy, gdy organy ścigania podczas przesłuchania uzyskają informacje, że taka osoba była zaangażowana w przestępstwo, którego dotyczy postępowanie. W takiej sytuacji, świadek, który stał się podejrzanym, zostaje ponownie przesłuchany, ale wówczas może skorzystać z szeregu uprawnień, zwłaszcza z prawa do odmowy złożenia wyjaśnień.

Dlatego zawsze zalecamy naszym klientom, aby przed przystąpieniem do przesłuchania skonsultowali się z doświadczonym prawnikiem, który właściwie oceni jego sytuację, w tym potencjalne konsekwencje, a także właściwie przygotuje do składania zeznań.