Kierowanie zorganizowaną grupą przestępczą

Większość osób słysząc o zorganizowanej grupie przestępczej wyobraża sobie złożone struktury mafijne lub gangi. Wbrew groźnego brzmienia, do przypisania udziału  
w zorganizowanej grupie nie potrzeba dużo. Ku zaskoczeniu wielu osób, które stają w obliczu zarzutów karnych, wśród nich pojawia się czasami zarzut udziału w zorganizowanej grupie przestępczej lub kierowaniu nią. Jest to często zarzut towarzyszący popełnieniu innego przestępstwa, zwłaszcza gdy chodzi o przestępczość gospodarczą, gdzie zazwyczaj zaangażowanych jest kilka lub więcej osób.  

Czym jest zorganizowana grupa przestępcza?

Przez zorganizowaną grupę przestępczą należy rozumieć, co najmniej trzy osoby, których wspólnym celem jest popełnianie przestępstw. Zorganizowana grupa przestępcza charakteryzuje się wewnętrzną strukturą organizacyjną, uporządkowaniem oraz działaniem według ustalonych reguł, w ten sposób, że każdy z członków pełni określoną funkcję.  
Dla przypisania udziału w zorganizowanej grupie przestępczej koniecznie będzie udowodnienie takich elementów, jak m.in. świadome przystąpienie do niej sprawcy, akceptacja rządzących nią reguł i zasad, jak również branie udziału w prowadzonej przez nią działalności, w tym wykonywanie poleceń oraz zadań osób stojących wyżej w hierarchii. Charakterystyczne dla udziału w zorganizowanej grupie przestępczej będą takie zachowania, jak uczestniczenie we wspólnych akcjach, planowanie ich, gromadzenie narzędzi niezbędnych do popełniania przestępstw, dzielenie się zyskami oraz odbywanie spotkań. Warto jednak pamiętać, że do przypisania udziału w zorganizowanej grupie przestępczej nie jest wcale konieczna aktywność sprawcy – może on być jej pasywnym uczestnikiem, pozostającym jednak w gotowości do podjęcia działania w ramach grupy.  

Na czym polega kierowanie zorganizowana grupą przestępczą?

Zorganizowane grupy przestępcze z reguły mają charakter hierarchiczny, tym samym ktoś musi stać na samej górze tej struktury. Może to być jedna osoba lub kilka, co często zdarza się w przypadku grup o bardziej złożonej strukturze organizacyjnej. Przez kierowanie należy rozumieć sprawowanie faktycznej kontroli nad działalnością grupy, określanie kierunku działania, wydawanie poleceń oraz ich egzekwowanie. Dla przypisania roli kierowniczej należy zawsze wykazać, na czym polegał element podległości pozostałych członków grupy wobec osoby stojącej na najwyższym szczeblu hierarchii. Sprawowanie funkcji kierowniczej nie musi wiązać się z jakimkolwiek elementem przymusu, polegając na dobrowolnym podporządkowaniu autorytetowi kierującego przez pozostałych członków. Należy pamiętać, że zarzut kierowania zorganizowaną grupą przestępczą nie musi obejmować całej struktury organizacyjnej grupy a może dotyczyć jedynie jej zorganizowanej części, co jest stosunkowo częste w przypadku rozbudowanych struktur, w ramach których tworzą się niejako „podgrupy”. 

Jaka grozi kara za udział lub kierowanie zorganizowaną grupą przestępczą?

Kierowanie zorganizowaną grupą przestępczą jest zagrożone znacznie surowszą karą niż sam udział w takiej grupie. Za pełnienie funkcji kierowniczej grozi kara pozbawienia wolności od 2 lat do  lat 15. Sam udział w zorganizowanej grupie przestępczej zagrożony jest karą pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8. Wspomnieć należy, że zarzut udziału lub kierowania zorganizowaną grupą przestępczą często wiąże się jeszcze z zarzutami za inne przestępstwa popełniane w ramach grupy. Tym samym kara grożąca sprawcy może być wyższa.